وقتی به سیر تطور و تحول فرهنگ در یک جامعه می نگریم، تغییر کند و بطئی آن در طول سالیان را شاهدیم، لیکن امروز این تغییر دارای سرعت چشمگیری شده است و همچنین عوامل تاثیر گذار بر این تغییرات بیشتر عوامل بیرونی هستند تا عوامل داخلی.
اعتبار هدیه بگیرید و مشارکت کنید
با اعتبار هدیه، از خدمات ویژه استفاده کنید
در بازارکار حسابداری و مالی بدرخشید
خدمات مالی و حسابداری خود را معرفی کنید
هماکنون انقلاب اطلاعات و ارتباطات، مرزهای ملی را درنوردیده و تحولات شگرفی را در عرصه جهانی شدن خلق کرده است. از این رو حجم بالای اطلاعات و دانشهای تازه به راحتی از طریق شبکه های اطلاعاتی در دسترس همگان قرار میگیرد. موضوعی که دارای اهمیت است، نحوه برخورد و استفاده ما از پیشرفتهای پر شتاب و خیرهکننده تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در شئون مختلف زندگی است.داشتن اطلاعات و آگاهیهای لازم در زمینه بهرهمندی از پیامهای رسانهای می تواند استفاده ما را از رسانهها موثرتر، پویاتر و لذتبخش تر نماید، تا به راحتی تحت تأثیر ارزشها و ایدئولوژیهای خاص رسانه ای قرار نگیریم.
رسانهها اعم از تلویزیون، رادیو، اینترنت، فیلم، ویدئو، روزنامه و مجله هر روز و بطور فزاینده اطلاعات، سرگرمی ها و آگهیهای مختلفی را به ما و فرزندانمان عرضه می کنند و همگی نقش مهمی در شکلدهی و نفوذ به فرهنگ، ارزشها، دیدگاهها و اعتقادات ما بازی میکنند. به عبارت دیگر در عصر جدید با ویژگی ظهور وسایل ارتباطی نوین به مراتب بیش از گذشته، ما و بهویژه فرزندانمان تحت بمباران پیامهای رسانهای هستیم که در بسیاری موارد بهترین و قابل قبولترین روش حل مسائل و مشکلات را با پیامهای خشونتبار ارائه میکنند.به نظر میرسد بهترین راه ممکن برای بقا در این شبکه اطلاعاتی که در سراسر محیط فرهنگی ما ریشه دوانیده حفظ استقلال، اجتناب از انفعال، بهرهمندی از تفکری منتقدانه و به عبارت دیگر افزایش توانایی گزینش، انتخاب و چالش با این موج فراگیر است که تنها از طریق تکامل سواد رسانهای میسر است.
سواد رسانهای مبحث جذابی در حوزه ارتباطات است که میکوشد خواندن سطرهای نانوشته رسانههای نوشتاری، تماشای پلان های به نمایش در نیامده یا شنیدن صداهای پخش نشده از رسانههای الکترونیک را به مخاطبان بیاموزد. سواد رسانه ای قدرت درک نحوه کار رسانهها و معنی سازی در آنهاست، این که چگونه سازماندهی میشوند و چگونه از آنها استفاده می شود.
امروز که آسیبهای استفاده بیرویه و مدیریت نشده از ماهواره در بین اقشار مختلف جامعه خودنمایی می کند، سخن گفتن از روشهای مواجهه با این پدیده به منظور کاهش عوارض و آسیبهای آن کمی دیر است اما به هر حال نمیتوان در برابر آن سکوت اختیار کرد و در برابر آن یک مشاهدهگر صرف بود. به نظر میرسد یکی از روشهای اصولی مواجهه با پدیده ماهواره رشد سواد رسانهای آحاد جامعه است که به نوعی مصونسازی جامعه در برابر عوارض ناشی از ماهواره محسوب میشود. البته این راهکار اصولی میبایست پیش از همهگیرشدن ماهواره و نصب دیشها در پشت بامها اجرایی میشد و بهعبارتی علاج پیش از واقعه صورت میگرفت. رشد سواد رسانهای راهکاری است که بسیاری از کشورهای پیشرفته از آن بهره گرفتهاند و علیرغم آنکه خود از بانیان و تولید کنندگان برنامهها و فیلمهای ماهوارهای هستند اما با شناختی که از عوارض پخش این برنامهها در جامعه خود دارند رشد سواد رسانهای را در دستور کار خود قرار دادهاند. در شرایطی که روش های سلبی و محدود کننده مانند جمعآوری دیشها از روی پشت بامها مورد انتقاد قرار میگیرد و برخی بر بی اثر بودن آن در کاهش استفاده از ماهواره در جامعه اصرار دارند، رشد سواد رسانهای به عنوان یک راهکار فرهنگی و مورد قبول صاحب نظران می تواند وحدت نظر خوبی را در میان مسئولان، نخبگان و آحاد جامعه بهوجود آورد و در آینده شاهد فروکش کردن بسیاری از آسیبهای اجتماعی ناشی از برنامههای مخرب ماهوارهای بود. موفقیت طرحهای بزرگ فرهنگی در هر جامعهای نیازمند همافزائی و مشارکت همه نهادها و به خصوص پذیرش آن از سوی مردم است که راهکار رشد سواد رسانهای میتواند واجد این ویژگی ها باشد.اکنون سواد رسانهای به عنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای نظارتی مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفته است و با این وصف ایران به رغم دارا بودن شرایط خاص درونی و بیرونی همچون رشد شهرنشینی ، گسترش تحصیلات عالی، افزایش جمعیت جوان و…، تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نداده است، در حالی که با عملیاتی کردن این دانش نه تنها فرهنگ ایرانی – اسلامی تقویت میشود بلکه بخشی از حقوق مخاطب نیز تامین خواهد شد. باید توجه داشت که اشتباهات فرهنگی به راحتی قابل جبران نیستند و باید سیاستهای فرهنگی کشور به درستی درک و اعمال شوند و قطعا نبود برنامه، سند چشم انداز و گاه اقدامات نادرست تعمدی و تنش زا، موجب صدمات غیر قابل جبران برای کشور خواهد شد.
منبع: مقالات منتخب "همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی"؛ جمعی از نویسندگان
ثبت نام و عضویت میز کار