شغل ناخدا یکی از مهیج ترین و پر مسئولیتترین مشاغل حوزه صنایع دریایی محسوب میشود. گرچه شکل عام و رایج این شغل با رویکرد نظامی و در واقع نیروی دریایی عجین شده اما در بسیاری از شهرهای ساحلی ایران و سایر کشورهای جهان، این شغل فارغ از درجات نظامی، به عنوان یکی از مشاغل مرتبط با حوزه آب مطرح است.
اعتبار هدیه بگیرید و مشارکت کنید
با اعتبار هدیه، از خدمات ویژه استفاده کنید
در بازارکار حسابداری و مالی بدرخشید
خدمات مالی و حسابداری خود را معرفی کنید
بد نیست بدانید واژه ناخدا از ریشه پهلوی آن ناوخدای گرفته شده که معنی دارنده و صاحب کشتی است. براساس این ریشه لغوی ناخدا مسئولیت فرماندهی یک کشتی را بر عهده دارد. ناخدا باید از توانایی جسمانی بالایی برخوردار باشد و به نسبت مسئولیت و سطوح شغلی خود باید بتواند سفرهای دریایی طولانی را تحمل کند. ناخدای یک کشتی مسئول جان پرسنل و امنیت یک کشتی است.
وضعیت استخدام و بازار کار ناخدای کشتی:
همان طور که اشاره کردیم ناخدای یک کشتی مسئولیت راهبری، فرماندهی و هدایت کشتی و قایقها را بر عهده دارد. ساعتهای کاری ناخدای کشتی، همچون سایر شاخههای صنایع حمل و نقل، متناسب با نوع سفر متفاوت و منعطف است. البته بخش عمدهای از متقاضیان مشاغل دریایی که علاقمند به گرایش نظامی ملوانی و ناخدایی هستند، باید از طریق کنکور سراسری و یا آزمونهای تخصصی نیروی دریایی ارتش، سپاه پاسداران و یا نیروی انتظامی برای استخدام در این شغل اقدام کنند. بسیاری از این فارغ التحصیلان پس از گذراندن دورههای آموزشی لازم، به استخدام دستگاههای مختلف متقاضی در میآیند.
بخش دیگری از متقاضیان شغل ناخدایی، افرادی هستند که به دلیل سکونت در شهرهای ساحلی به صنعت عموم کشتیرانی علاقمندند. بسیاری از این افراد میتوانند به صورت تجربی و از طریق گذراندن دورههای کارآموزی در کنار اساتید این حرفه را یاد بگیرند و وارد بازار کار بشوند.
شرح وظایفی که ناخدا ملزم به انجام آن است:
وظیفه کلی ناخدا به این شرح است:
۱. راه اندازی موتور کشتی
۲. تعمیر و نگهداری موتور کشتی
۳. نظارت بر کارکرد موتورها، تجهیزات، و سیستمهای دریایی و رعایت نکات ایمنی
۴. هدایت کشتی در مسیر تعیین شده
۵. تامین آسایش و امنیت پرسنل و مسافرین کشتی
۶. نگهداری از کشتیها، قایقها و ...
۷. حفظ آرامش و کنترل کشتی در شرایط بحرانی مانند طوفان، تصادف و ...
۸. تسلط بر زبان انگلیسی
مهارتها و دورههای آموزشی مورد نیاز شغل ناخدا:
بر طبق تحقیقات سایت کاران فردی که میخواهد به عنوان یک ناخدا استخدام شود میتواند مدرک تحصیلی یکی از این رشتهها را داشته باشد :
• مهندسی دریا
• مهندسی دریانوردی
• دریا نوردی (ناوبری)
• مدیریت دریایی گرایش بندر و کشتیرانی
• مهندسی کشتی (موتور)
• مهندسی ناوبری و فرماندهی کشتی
یک ناخدا باید ۶ مهارت زیر را داشته باشد:
• حل مسئله
• برنامه ریزی و سازماندهی
• کار تیمی
• برقراری ارتباط موثر با دیگران
• اصول گزارش نویسی
• توانایی خواندن نقشه
فعالیتهای حرفه :
به کار انداختن خودرو، دستگاه های مکانیزه یا تجهیزات : به کار انداختن، به حرکت واداشتن، هدایت یا راندن خودروها یا وسایل مکانیکی، نظیر جرثقیل، خودروهای مسافربری، هواپیماها یا وسایل حمل و نقل دریایی
بازرسی و آزمایش تجهیزات، سازه ها یا مواد : بازرسی و آزمایش تجهیزات، سازه ها یا مواد برای شناسایی علل ایجاد خطاها و نواقص یا اشکالات دیگر
کسب اطلاعات : مشاهده، دریافت یا هر روش دیگر کسب اطلاعات از تمام منابع اطلاعاتی مناسب
تصمیم گیری و حل مسائل : تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارزیابی نتایج جهت گزینش بهترین راهکار و حل مسائل
شناسایی اهداف، اقدامات و رویدادها : شناسایی اطلاعات از طریق طبقه بندی، ارزیابی و سنجش، و تشخیص تفاوتها یا تشابهات و نیز تشخیص تغییراتشان در شرایط یا وقایع مختلف
کنترل کردن فرایندها یا ماشین آلات : استفاده از سازوکارهای کنترلی یا کار فیزیکی مستقیم برای به کار گرفتن ماشین ها و فرایند ها (این موضوع شامل کامپیوترها یا خودروها نمی شود)
سبک کار :
قابل اعتماد بودن : شغل نیازمند اعتماد، مسئولیت پذیری و عمل به تعهدات است.
رهبری : شغل نیازمند یک تمایل برای رهبری، به عهده گرفتن مسئولیت و ارائه نظرات و مسیر است.
صداقت و درستکاری : شغل نیازمند درستکاری و توجه به مسائل اخلاقی است.
تحمل استرس و فشار : شغل نیازمند پذیرش انتقادات و برخورد آرام و موثر در شرایط پراسترس است.
توجه به جزئیات : شغل نیازمند داشتن دقت درباره جزئیات و انجام وظایف کاری است.
کنترل شخصی : شغل نیازمند حفظ آرامش و خویشتن داری، کنترل خشم و جلوگیری از رفتارهای پرخاشگرانه حتی در شرایط بسیار مشکل است.
شخصیت شناسی ناخدا
ویژگی مشخص شخصیتی تمام مشاغل حوزه مدیریت و راهبری، قدرت تصمیم سازی صحیح است. در شغل ناخدایی، به عنوان بالاترین سطح شغلی در حوزه دریانوردی، خصوصیت مهم، مدیریت صحیح بحران است. متقاضیان این شغل قطعا علاقه زیادی به انجام کارهای پویا و متنوع دارند. حس قوی مدیریت در ناخداها ایجاب میکند با سایر افراد ارتباط خوب و چارچوبمند برقرار کنند.
گرچه برخورداری از ویژگیهای فنی و تخصصی برای یک ناخدا ضروری است اما قاطعیت در پیشبرد اهداف و مسائل مختلف، کلید اصلی موفقیت در این شغل محسوب میشود.
ارزشهای شغل :
استقلال (به عنوان ارزش) : مشاغلی که این ارزش شغلی را برآورده می سازند، برای کارکنان امکان تصمیم گیری شخصی و کار براساس تمایلاتشان را فراهم می کنند. نیازهای متناسب با این ارزش شامل خلاقیت، پاسخگویی و خودکار بودن است.
۴ چالش پیش روی ناخدای کشتی
برای فرماندهی یک کشتی مانند سایر صنایع حمل و نقل قطعا چالشها و مشکلات مختلفی وجود دارد و یک ناخدا به عنوان سکاندار یک کشتی با مسائل مختلفی رو به رو میشود که در ادامه به برخی اشاره کردهایم:
۱. مخاطرات زندگی روی آب
۲. دوری از خانواده
۳. تغییرات مداوم و پیش بینی نشده شرایط جوی
۴. مدیریت و ساماندهی راهبری کشتی و تیم ملوانها و خدمه
ثبت نام و عضویت میز کار