سواد عاطفی (چشم انداز عاطفی چیست)  

یعنی هنگامی‌که در بحث شرکت می‌کنید و به بیان احساس/ عمل طرف مقابل خود گوش می‌کنید، سواد عاطفی حکم می‌کند که احساسات و عواطف را که بر اثر عملکرد شما در او به وجود آمده دقیقاً یادداشت کنید و حقیقت را بپذیرید. البته این خیلی مشکل است چون وقتی که به ما می‌گویند اشتباهی مرتکب شده‌ایم و با عملکرد غلط خود باعث ناراحت شدن دیگری شده‌ایم معمولاً حالت دفاعی به خود می‌گیریم و سعی می‌کنیم به هر ترتیب شده عمل خود را توجیه نماییم. نخستین واکنش ما این است که انکار کنیم، بعد به توضیح و تشریح موضوع بپردازیم و بالاخره خود را توجیه کنیم یا به معذرت خواهی بپردازیم. اما درعوض همه این کارها باید اطلاعات موجود در سخنان طرف مقابل را جذب کنیم. یعنی دقیقاً بفهمیم که اعمال ما چه احساساتی را در او ایجاد کرده است.

نکته مهم این نیست که فلان عمل ما چقدر بد یا اشتباه بوده است، بلکه مهم این است که چگونه آن عمل ما در دیگری چنان احساسی را به وجود آورده است. مسئله اساسی همچنین این نیست که شما باید فوراً از طرف مقابل عذرخواهی کنید یا برایش توضیح دهید که چرا فلان عمل از شما سر زده است؛ چرا که در صورت لزوم بعداً می‌توانید این کار را انجام دهید. نکته کلیدی این است که ارتباط بین عمل خود و آنچه را دیگری احساس کرده است درک کنید.

به خاطر داشته باشید که ما می‌خواهیم بفهمیم اعمال و رفتار ما چگونه بر دیگران اثر می‌گذارد و در پی آن هستیم که مختصات چشم‌انداز عاطفی خود را در زندگی مشخص کنیم. البته پذیرش مسئولیت اعمال و رفتار نیز مهم است، اما این را در مرحله بعد انجام می‌دهیم؛ بعد از آن که همدیگر را به اندازه کافی درک کردیم بهتر می‌توانیم از یکدیگر عذرخواهی کنیم و به گونه‌ای موثرتر اشتباهات خود را جبران نماییم.

دوباره باید تأکید کنیم که بیان احساس/ عمل کار چندان ساده ای نیست. خطر ناشی از بیان احساس/ عمل؛ مخصوصاً اگر به به طرز صحیحی ارائه نشود آن است که می‌تواند باعث واکنش دفاعی شود. البته یک واکنش دفاعی به سادگی می‌تواند روشی برای ترک رابطه با شخص باشد که تمایلی به حفظ دوستی با او نداریم. اکنون با این مشکل روبه‌رو می‌شویم که اگر چنانچه کسی چنین واکنش توهین‌آمیزی را در مواجهه با ما انجام داد چه کار کنیم. آیا باید بپذیریم که با شخصی سر و کار داریم که، خیلی ساده، به ما علاقه ندارد وما وقت و انرژی مان را هدر داده‌ایم، یا باید سعی کنیم هم‌چنان به واکنش معقولانه و متکی بر سواد عاطفی بپردازیم.

منبع:

 مقاله "+1+1 سواد عاطفی= بی نهایت (راه سوم)"، دکتر احمد حلت   
گروه کلید