مهارت های توجه  

مهارت های توجه کردن شامل، حالت درگیر بودن، تحرک جسمانی مناسب، تماس چشمی و محیط غیر مزاحم

از آن جا که ئزبان بدن body language اغلب با صدایی رساتر از واژه ها صحبت می کند، حالت درگیر بودن برای گوش دادن اهمیتی به سزا دارد. ارتباط همگانی موثرتر است که شنونده با بدنی مایل به جلو، در فاصله ا ی مناسب، رو در روی طرف مقابل قرار گیرد و با وضعیتی گرم وپذیرا، هشیاری همراه با آرامش خود را به او انتقال دهد.

مطالعه بر روی رفتار غیر کلامی شنونده نشان داده است، شنونده ای که بی حرکت باقی می ماند، فردی مهار شده controlled خونسرد  کناره گیر و گوشه گیر تلقی می شود و به عکس شنو نده ای که فعال تر است، ( البته نه نحوی عصبی و دمدمی مزاج، به عنوان  فردی صمیمی، گرم و خودمانی که در رفتار  خود نقش بازی نمی کند) مردم ترجیح می دهند که برای شنوندگان حرف بزنند که بدنشان خشک و بی حرکت نیست.

اجتناب از حرکت ها و رفتار های حواس پرت کن نیز برای یک توجه اثربخش امری ضروری است. بازی کردن  با کلید یا مداد، ور رفتن  با سکه های پول خرد، تکان خوردن با حالتی عصبی، با انگشتان به روی میز ضرب زدن، به صدا در آوردن بند انگشتان، جابه جا شدن مکرر و با تکرار انداختن یکی از پاها بر روی پای دیگر، تکان دادن پا و رفتارهای عصبی گونه ی دیگر، تماشای تلویزیون یا صحنه های دیگر محیط، سر تکان دادن برای آشنایان بیرون از محیط و... ، همه می توانند در هنگام صحبت کردن فرد مقابل، موجب حواس پرتی  شدید شوند.

تماس چشمی شامل تمرکز آرام چشم شنونده بر گوینده و تغییر گاه به گاه مسیر چشم از صورت به بخش های دیگر بدن مثل دست  در حال حرکت و سپس برگرداندن نگاه به صورت تا برقراری مجدد تماس چشمی می باشد. تماس چشمی گوینده را قادر می سازد که میزان پذیرش خود و پیامش را از جانب شما ارزیابی کند.

رالف والد وامرسون گفته است :‌" چشم انسان نیزبه اندازه زبانشان حرف می زند، با این تفاوت که زبان چشم این مزیت را دارد که بدون نیاز به فرهنگ لغات در سراسر جهان قابل درک است."
محیط غیر مزاحم، یعنی محیط جذابی که ترس آور نبوده  و موانع فیزیکی زیادی بین  افراد ایجاد نمی کند. شنونده ی دارای توجه می کوشد که عوامل محیطی مزاحم را به حداقل برساند. سروصدا و عوامل حواس پرت کن، میزان فاصله بین شنونده و گوینده از جمله عواما مزاحم محیط هستند که باید آن ها را به حداقل رساند.

و بالاخره، بیش ترین چیزی که از یک شنونده انتظار می رود حضور روانی اوست. توجه فیزیکی بر حضور روانی می افزاید، با وجود این چنان چه فرد در هنگام گوش کردن  به فرد دیگر فقط تظاهر به توجه کند، در حقیقت خود را فریب داده است، زیرا شنونده ای که واقعا حاضر است، شور و نشاطی را بروز خواهد داد که علاقه و توجه او را به صحبت گوینده، هم در چهره و هم در بدنش منعکس می سازد که واقعا آن جا نیست هر چقدر هم که بدنش را در وضعیت توجه آمیزی قرار دهد، سرانجام لو می رود.
براساس پژوهش ها، رایج ترین برآورد آن است که 85 درصد ارتباطات ما را ارتباطات غیر کلامی تشکیل می دهد. بنابراین، توجه به جنبه های غیر کلامی گوش کردن زیر بنای اصلی این فرآیند است.

منبع:

علیرضا ثقفی