سواد عددی (معرفی و نقشه راه)  

اگر چه معنی لغوی سواد، سیاهی است. اما باید بپذیریم که امروز توانایی سیاه کردن کاغذ به معنای باسوادی نیست.

در دنیای امروز سواد به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود که موارد زیر نمونه‌هایی از آن هستند:

سواد دیجیتال، سواد عددی و سواد آماری، سواد احساسی، سواد فرهنگی، سواد اقتصادی، سواد اجتماعی، سواد کشاورزی،‌ سواد نقد، سواد منطقی،‌ سواد مذهبی، سواد رسانه‌ای، سواد سلامت روانی، سواد نژادی، سواد خواندن و نوشتن، سواد بصری و سواد ترجمه.

بسیاری از گفتگوهای سطحی و توضیحات نادرستی که در بحث‌های روزمره می‌شنویم را شاید بتوان تحت همین عنوان سواد و بیسوادی بررسی و تحلیل کرد.

به این گفتگوها توجه کنید:

همه‌ی آدم حسابی‌های دوبی ایرانی هستند. همین دیروز یکی از دوستان ما که اونجا زندگی می‌کنه می‌گفت. خیلی زیادند. نمی‌دونم گفت ۴۰ هزار تا. ۴۰۰ هزار تا. ۴ میلیون‌تا… ایرانی‌های زیادی در دوبی زندگی می‌کنند.

هفته‌ی پیش خبر یک اختلاس شنیدم. در یک قرارداد نمی‌دونم یک میلیون دلار بود، یک میلیارد دلار بود، خیلی بود، اختلاس شده بود.

دیروز توی اخبار می‌گفت که بین میزان کمبود خواب و احتمال سرطان گرفتن رابطه مستقیم وجود داره.

باور کن اگر ملاحظه‌ی همدیگرو بکنیم ۷ میلیارد که هیچی، ۷۰ میلیارد نفر هم می‌تونن کنار هم روی کره زمین زندگی کنند.

میگن حجم اطلاعات موجود در دنیا، هر سه ماه دو برابر میشه.

این درس، نقشه راه درس‌های آتی مربوط به سواد عددی را ترسیم می‌کند.

تعریف سواد عددی چیست؟

با وجود تاکید همگان بر اهمیت سواد عددی، هنوز در تعریف سواد عددی، اتفاق نظر وجود ندارد.

اما خوشبختانه تعریف‌های ظاهراً متفاوت هم، در ریشه‌ی خود خواسته‌ها و انتظارات مشابهی را مطرح می‌کنند.

آنچه به عنوان مدل سواد عددی مد نظر قرار می‌دهیم، مدلی است که کمابیش در بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین المللی (از جمله OECD) به عنوان چارچوب کلی سواد عددی مورد توجه و تایید قرار گرفته است:

گام اول در سواد عددی: تسلط بر فرایندها

برخی از مواردی که تحت عنوان توانمندی ریاضی و توانمندی عددی و تسلط بر فرایندها مورد توجه قرار می‌گیرند به شرح زیر هستند:

•     درک معنی و مفهوم اعداد و مقیاس‌ها و مقایسه‌ی آنها
•     انجام عملیات ریاضی با اعداد
•     توانایی انجام عملیات ذهنی با اعداد در حد محاسبات روزمره
•     توانایی تخمین زدن و برآورد کردن نتایج محاسبات
•     درک و تفسیر نمودارها
•     استفاده از ابزارهایی مانند کامپیوترها و موبایل و ماشین‌حساب برای محاسبات عددی
•     تشخیص رفتارهای خطی و غیرخطی و تفکیک آنها از یکدیگر

گام دوم در سواد عددی: استفاده از اعداد و ریاضیات در محیط‌های مختلف

مرحله‌ی دوم در سواد عددی، استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های محاسباتی در محیط‌های مختلف کار و زندگی است.

موارد زیر،‌ از جمله محیط‌هایی هستند که هر فرد باید بتواند توانمندی‌های ریاضی و محاسبات عددی خود را در آن به کار بگیرد:

•     زندگی شخصی و فعالیت‌های روزمره (مانند خرید، و مسافرت)
•     مطالعات و تحقیقات علمی
•     فضاهای عمومی مانند اخبار و رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها و شبکه های اجتماعی
•     محیط شغلی و فضای کسب و کار

گام سوم در سواد عددی: استفاده از اعداد و ریاضیات برای هدف‌های متفاوت

مستقل از اینکه در چه محیطی از سواد عددی خود استفاده می‌کنیم، باید بتوانیم مهارت عددی و دانش ریاضی خود را در خدمت هدف‌های مختلف به کار بگیریم.

از جمله این اهداف، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•     تحلیل ریسک تصمیم‌ها
•     تشخیص شرایط ابهام و میزان ابهام در شرایط مختلف
•     برآوردها و محاسبات پولی و مالی
•     محاسبه‌ی رابطه‌ی بین متغیرهای مختلف (رابطه دارند یا ندارد؟ شدت و نوع این رابطه چگونه است؟)
•     عددی کردن و کمّی کردن بحث‌های کیفی و تشخیص اینکه این کار، در هر زمینه چه مزایا و معایبی دارد.

بحث سواد عددی عملاً ابزاری مهم و ضروری، از جمله سواد دیجیتال، کارآفرینی، مدیریت بازاریابی و مهارت ارائه و سخرانی است و با وجودی که برخی مطالب ممکن است بسیار ساده و برخی دیگر پیچیده یا خسته کننده باشند، پیشنهاد ما این است که در فرصت‌هایی که حوصله و انرژی و تمرکز کافی دارید، برای درس‌های آتی آن وقت بگذارید.