خودآگاهی، مهمترین مهارت و توانایی برای بهبود و ارتقاEQ است. به تعریف جان مه یر، خودآگاهی به معنای «آگاهی از حالت روانی خود و تفکر ما درباره ی آن حالت» است. خودآگاهی بر احساسات تند و قدرتمند، بر هوش هیجانی تاثیری بسزا دارد. به این معنا که احساس خشم می تواند حس آزادی بیشتری به انسان دهد؛ اما نمی توان بر اساس آن عمل کرد و باید از قدرت آن برای رهایی خود بهره گرفت، رهایی ای که حاصل تلاشی منسجم شده است نه حاصل حرکاتی افسار گسیخته.
اعتبار هدیه بگیرید و مشارکت کنید
با اعتبار هدیه، از خدمات ویژه استفاده کنید
در بازارکار حسابداری و مالی بدرخشید
خدمات مالی و حسابداری خود را معرفی کنید
گاهی اوقات هیجان خاصی داریم ولی نمی‌دانیم که اسم این هیجان چیست؟ چه محرکی باعث ایجاد این هیجان در ما شده است؟ و ما براساس چه باور ذهنی، محرک را تفسیر کرده‌ایم؟ درنتیجه در لاک دفاعی خود فرو می‌رویم و دچار سردرگمی می‌شویم. در صورتی که اگر هیجان خود را بشناسیم بهتر می‌توانیم با آن مقابله کنیم و از حالت گیجی درآییم.
در مثالی که در ادامه می‌آید می‌خواهیم فرد سردرگمی را کمک کنیم تا نام هیجانش را پیدا کند: می‌گوید احساس تحقیرشدگی دارم. ما کمک می‌کنیم تا بداند چه محرکی این احساس را در او ایجاد کرده است، می‌گوید در اتاق 3 نفره در خوابگاه زندگی می‌کنم و دو هم اتاقی من مدام باهم به صورت پچ‌پچ صحبت می‌کنند، ما تلاش می‌کنیم تا متوجه شود محرک را با چه باوری تفسیر کرده است، می‌گوید: حتماً من قابل اعتماد برای آن ها نیستم.
این موضوع را می‌توان به حالت کامپیوتر تشبیه کرد یعنی باید بدانیم چه اطلاعاتی به کامپیوتر ذهن انسان دادیم، چه نرم‌افزاری در ذهن ما وجود دارد و برونداد ما چیست؟
هیجان تحقیر شدگی
باور: من دوست خوب و قابل اعتمادی نیستم و آن ها از من خوششان نمی‌آید.
محرک: پچ‌پچ‌کردن در هم اتاقی
هیجان خوار شمرده شدن
باور: من دغدغه ذهنی او نیستم، او اولویت‌هایی مهمتر از من دارد.
محرک: همسرم به من تلفن نزد.
هیجان حسادت
باور: من بی‌استعدادم، انسان موفق کسی است که موفقیت درسی او بالاتر باشد.
محرک: دوستم موفقیت تحصیلی بدست آورده است.
برای خودآگاهی هیجانی ما باید پستی از هیجانات را بشناسیم، تعداد هیجانات بسیار زیاد است، اما تعدادی از آن ها را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
- خشم: تهاجم، هتک حرمت، تنفر، غصب، اوقات تلخی، غیظ، آزردگی، پرخاش، خصومت، اذیت، دشمنی.
- ترس: اضطراب، بیم، ناآرامی، دلواپسی، بهت، نگرانی، ملاحظه کاری، تردید، زود رنجشی، وحشت، هراس.
- شادکامی: شادی، لذت، آسودگی، خرسندی، سعادت، شوق، تفریح، احساس غرور , لذت جسمانی، به هیجان آمدن، وجود، خشنودی.
- عشق: پذیرش، رفاقت، اعتماد، مهربانی، صمیمیت، پرستش، شیفتگی، مبهوت شدن.
- شگفتی: جاخوردن، حیرت، بهت، تعجب.
- نفرت: تحقیر، اهانت، خوارشمردن، اکراه، بیزاری، بی‌رغبتی.
- شرم: احساس گناه، دست‌پاچگی، حسرت، احساس پشیمانی، احساس پستی، افسوس، دلشکسته، توبه.
خودآگاهی لازمه ی رشد فردی است. هرگاه شخص نسبت به وضعیت عاطفی خود آگاه تر باشد، نسبت به پاسخ، انعطاف پذیرتر خواهید بود.
منبع:
- مهارت مدیریت هیجان
ثبت نام و عضویت میز کار
