حوزه شناختی اهداف آموزشی  

1. دانش: شامل یادآوری امور جزئی و کلی، یادآوری روش ها و فرایند ها، یا یادآوری الگوها، کسب دانش و معلومات، یادآوری و بازشناسی آنچه فرد قبلاً به خاطر سپرده است، ساخت ها و موقعیت هاست. این طبقه به طور عمده بر فرایندهای روانشناختی یادآوری, تأکید می کند.

2. فهمیدن: در فهمیدن خود قادر است هدف اصلی یک ارتباط را درک کند و می تواند موارد یا اندیشه هایی را که ارتباط موردنظر بدان پرداخته مورد استفاده قرار دهد. ترجمه، تفسیر، خلاصه کردن مطالب، بیان آنچه فرد به خاطر سپرده از زبان خود, جزء این موارد است.

3. کار بستن: استفاده از انتزاعیات در موقعیت های ویژه عینی است. در واقع کاربرد انچه که یاد گرفته در موقعیت جدید.

4. تحلیل: شکستن یک ارتباط به اجزاء یا عناصر تشکیل دهنده آن به گونه ای که سلسله مراتب نسبی اندیشه ها به صورت روشنی نشان داده شود. تقسیم یک موضوع، مطلب یا پدیده به اجزاء تشکیل دهنده آن ، پی بردن به روابط بین اجزا و نحوه ی سازمان یافتن آن جزء این موارد است.

5. ترکیب: پهلوی هم گذاشتن عناصر و اجزاء برای ایجاد یک کل است. در واقع ترکیب قسمت های مختلف ، حاصل از تجربیات و یادگیری های گذشته و ارائه یک کل جدید و مناسب

6. ارزشیابی: داوری در مورد ارزش مطالب و روش ها برای مقاصد معین است. یا همان قضاوت و یا انتخاب بر اساس معیارهای علمی و عقلی

هدف‌های آموزشی حوزه شناختی به فرآیندهایی چون دانستن، شناختن، فهمیدن، اندیشیدن، استدلال کردن و قضاوت کردن مربوط می‌شود. حوزه شناختی به دو بخش توانایی‌ها و مهارت‌های ذهنی و بخش دانش تقسیم می‌شود. در حوزه دانش، شخص باید بتواند اطلاعاتی را به ذهن خود بسپارد.

مثل تعریف اصطلاحات علمی و فنی درس، معانی لغات، دانستن وقایع، تاریخ‌ها، مکانها و...

در بخش مهارت‌های ذهنی، شخص باید بتواند به فهم مطالب نائل شود. مثلا بتواند یک بخش کلی از درس را فهمیده و به زبان خود خلاصه کند. همینطور بتواند مطالب یاد گرفته شده را به کار ببندد. مثلا قوانین مثلثات را در موقعیت‌های عملی به کار گیرد. یا اصول روان‌شناسی را در موقعیت‌های جدید اجتماعی به کار بگیرید، یا بتواند موضوعات را مورد داوری و ارزشیابی قرار دهد. تمامی این فرایندها به حوزه شناختی مربوط می‌شود که نشان می‌دهد فرد توانسته‌است دانش لازم را در زمینه خاصی کسب کند و بر اساس توانایی‌های ذهنی خود، عملیات جدیدی را از لحاظ ذهنی انجام دهد، تحلیل کند، ترکیب کند و ارزشیابی کند.

 

(سطوح )حیطه شناختی

دانش: کسب دانش و معلومات، یادآوری و بازشناسی آنچه فرد قبلاً به خاطر شپرده است.

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): اصطلاحات متداول را می داند, مفاهیم اساسی را می داند, روش ها را می داند.

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): تعریف می کند- توصیف می کند- مشخص می کند- فهرست می کند – نام می برد- تکرارمی کند – بیان می کند – نسخه برداری می کند.

فهم: ترجمه ، تفسیر ، خلاصه کردن مطالب ، بیان آنچه فرد به خاطر سپرده از زبان خود.

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): اصول را می فهمد, تئوری ها را می فهمد,  قوانین را می فهمد.

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): مثال می زند- حل می کند – ترجمه می کند – تمیز می دهد – تخمین می زند – توضیح می دهد – بسط می دهد – تعمیم می دهد – بازنویسی می کند – خلاصه می کند – پیش بینی می کند.

کاربرد :کاربرد انچه یاد گرفته در موقعیت جدید

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): مفاهیم و اصول را در موقعیت جدید به کار می برد قوانین و نظریه ها را در موقعیت های عملی بکار می گیرد

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): تغییر می دهد – محاسبه می کند – نمایش می دهد- کشف می کند – اندازه گیری می کند – کنترل می کند.

تجزیه و تحلیل: تقسیم یک موضوع ، مطلب یا پدیده به اجزاء تشکیل دهنده آن ، پی بردن به روابط بین اجزا و نحوه ی سازمان یافتن آن, یک متن ادبی را تجزیه و تحلیل می کند.

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): ساختار یک اثر هنری را تجزیه و تحلیل می کند,  جداول و نمودار ها را تجزیه و تحلیل می کند.

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): به اجزا تقسیم می کند – با نمودار نشان می دهد – مجزا می کند – تجزیه می کند – تفکیک می کند – هجی می کند.

ترکیب : ترکیب قسمت های مختلف ، حاصل از تجربیات و یادگیری های گذشته و ارائه یک کل جدید و مناسب

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): اصول و قواعد را با یکدیگر ترکیب می کند, طرح جدیدی ابدا می کند, مطالب را با یکدیگر ترکیب می کند.

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): طبقه بندی می کند – درهم می آمیزد – انشاء میکند – بازنویسی می کند – سخنرانی می کند – داستان می نویسد – شعر می سراید- تجدید سازمان می کند – مدون می کند – نمودار تهیه می کند – گروه بندی می کند.

قضاوت و ارزشیابی: ارزشیابی، قضاوت و یا انتخاب بر اساس معیارهای علمی و عقلی

مثال:

حیطه شناختی هدف کلی آموزشی (نتایج یادگیری): یک اثر هنری را ارزشیابی می کند  روش های تدریس را ارزشیابی می کند, قوانین یادگیری را ارزشیابی می کند.

فعل های رفتاری(بصورت حال ساده و سوم شخص): ارزیابی می کند – مقایسه می کند – نتیجه گیری می کند – انتقاد می کند –- ربط می دهد – قضاوت می کند – داوری می کند.