تاریخچه سوادآموزی تابعی در ایران  

در پی این توافق همگانی، قرار شد طرح یادشده به صورت آزمایشی در ۱۱ کشور جهان از جمله ایران به اجرا در آید. گفتنی است منظور از سوادآموزی تابعی یا حرفه‌ای، آموزش سواد و علوم با توجه به شغل افراد و یاد دادن مهارت‌های مربوط به حرفه آنان همراه با سوادآموزی است.

به این منظور دو قطب صنعتی و کشاورزی کشور یعنی دزفول و اصفهان برای اجرای آزمایشی طرح انتخاب شدند و از سال ۱۳۴۶ طرح‌های سوادآموزی تابعی در این دو منطقه به اجرا درآمد. ازنکات قابل توجه در آمار سوادآموزان تابعی (حرفه‌ای) سرعت بیشتر رشد تعداد سوادآموزان زن به سوادآموزان مرد است، به طوری که با گذشت زمان تعداد سوادآموزان زن بر سوادآموزان مرد پیشی گرفته‌است. همچنین در سال‌های ۵۲-۱۳۵۰ تعداد سوادآموزان کاهش یافته‌است. آمار نشان می‌دهد این طرح تا سال ۱۳۵۶ فعال بوده‌است و حتی به شهرهای دیگری مانند ساوه و یزد گسترش پیدا کرده‌است.

اگر چه در سوادآموزی تابعی ایران تقریبأ تمام اصول پیش گفته به عنوان راهبردهای اصلی در نظر گرفته شده بود، لکن به دلیل تاکید زیاد بر محتوای حرفه‌ای برنامه‌ها مسئله آگاه سازی سوادآموزی بسیار ضعیف جلوه کرد.

سوادآموزی کارکردی اگرچه از دهه ١٩۶٠ از سوی یونسکو به کشورهای در حال توسعه معرفی و برای اجرای آن کارگاه های ویژه برگزار شد، اما  بیش از هر کسی در همین دهه و دهه ١٩٧٠ برساخته پائولو فریره آموزشگر بزرگ و توانای برزیلی است. رویکرد سوادآموزی فریره را رویکرد سوادآموزی به فرودستان یا محرومان یا به گفته خودش رویکرد آموزشی رهایی بخش نیز نام گذاری کرده اند. رویکردی که از همین دوره مورد توجه یونسکو و سازمان های بین المللی دیگر قرار گرفت و در عرصه سواد آموزی به بزرگسالان و به ویژه کارگران کارگاه ها و کارخانه های صنعتی به کار گرفته شد. همچنین از ١٩٧٠ دیدگاه های فریره به طور کلی روی موضوع پداگوژی یا علم و فلسفه تعلیم و تربیت و آینده آموزش و پرورش متمرکز شد و اندیشه های فلسفی او در این زمینه بسیار تاثیرگذار بوده است.
 

منابع:

مقاله "روش‌های سنتی سواد آموزشی عمومی تحت عنوان سواد تابعی نوعی " خود فریب دادن "است " جمعی از نویسندگان
علم روز
کتابک