سلامت روان و مهارتهای زندگی  

الف)مهارت شناخت خود

و از کسی که هستیم شاد و راضی باشیم. فکر می‌کنید کسی که احساس خوبی نسبت به خود دارد چه ویژگیهایی دارد؟کسی که احساس خوبی نسبت به خود دارد، توانایی‌ها و استعدادهای خود را می‌شناسد، نقاط ضعف خود را می‌پذیرد و سعی می‌کند که نقاط ضعف خود را تقویت و نقاط ضعف خود را اصلاح نماید.چنین ویژگی‌هایی نقش خیلی مهمی در یک زندگی شاد و موفق دارد چون کسی که خود و دیگران را دوست دارد در زندگی شاد و خوشحال‌تر است و کسی که توانایی‌ها و استعدادهای خود را می‌شناسد برای موفق شدن تلاش بیشتری می‌کند و موفق هم می‌شود.

ب)مهارت حل مسئله:

به لحاظ ماهیت پیچیده و تغییر یابنده جامعه‌ ما، مردم پیوسته خود را در مبارزه با مشکلات می‌یابند.بسته به پیچیدگی موقعیت و پیامد‌های احتمالاً منفی این مشکلات ممکن است پیش پا افتاده باشند.

لذا با توجه به طیفی که از مشکلات ساده مثل سعی در تصمیم گیری در مورد پوشیدن کفش یا لباس خاص، تا مسائل مهم‌تر مانند مواجهه با کارفرما ی غیر معقول یا همسر بی منطق، است زندگی روزمره ما سرشار از چنان مشکلات موقعیتی است که ناگریز از حل یکایک آنهاییم. بیشتر اوقات فرآیند حل مسائل روزمره به قدری خودکار انجام می‌گیرد که ما از چگونگی انجام دقیق آنها مطلع نمی‌شویم. با وجود این، باید به این نکته توجه کرد که بدون توانایی شناسایی مشکلات و رسیدن به راه‌حل‌های قابل اجرا، زندگی روزانه ما از هم پاشیده خواهد شد. بنابراین از آنجایی که همه‌ی افرای در زندگی خود با مشکلات کوچک و بزرگی روبرو می‌شوند، ضروری‌ است نحوه‌ حل صحیح مسائل و مشکلات را بیاموزند تا از به وجود آمدن مشکلات بیشتر پیشگیری شود و توانمندی افراد در حل مسایل افزوده گردد.

تعریف حل مسئله:حل مسئله بر یک فرآیند رفتاری شناختی یا آشکار دلالت دارد که پاسخهای بالقوه مؤثر برای موقعیت مشکل را فراهم می‌کند. احتمال انتخاب مؤثرترین پاسخ را از میان پاسخهای متعدد، افزایش می‌دهد.برنامه حل مساله را به دو مرحله تقسیم می‌کنیم.

1- شناسایی مشکل: با انتخاب زمان و مکان مناسب جهت بحث و بررسی صریح موضوعات و حل مسئله شروع می شود.مرحله بعد تعریف دقیق مشکل است.

2- حل کردن مشکل :که شامل پذیرفتن مشکل،تصریح هدف(شامل دانستن هدف،عینی ، صریح و عملی بودن آنها)،در نظر گرفتن راه حل های احتمالی و در نهایت انتخاب بهترین راه حل است.در واقع ریز کردن مشکلات یکی از راههای یافتن راه حل است .پس از انتخاب راه حل مناسب باید آن را آزمایش و در صورت لزوم اصلاح نمود.

ج)مهارت مدیریت زمان

بسیاری از مردم زمان زیادی را برای دستیابی به اهداف خود صرف می کنند ولی تنها بخش کمی به آنچه که تمرکز دارند دسترسی پیدا می کنند و عده ی دیگر مدام در استرس به سر می برند.آموختن مهارت مدیریت زمان کمک می کند به طور واقع بینانه به اهداف خود رسیده، یک نقشهء زندگی تهیه و از فرصت های خود به عنوان اهرمی برای دستیابی به اهداف استفاده نماییذ همچنین از این طریق میزان استرس خود را به حداقل برسانید.

باورها و اعتقادات فردی:

در سال های اخیر مطالعات متعددی در رابطه با مذهب و اهمیت آن در تأمین بهداشت روانی در جای جای دنیا صورت گرفته است . معنویت سهم مهمی در کیفیت زندگی برای بسیاری از مردم در سراسر جهان دارد.معنای زندگی ، ایمان و اتصال به یک موجود روحانی سهم قابل توجهی را در بالا بردن کیفیت زندگی و فراتر بردن سلامت روان دارد.

احکام و فرامین مذهبی ممکن است بر دو شکل بر سلامت روانی اثر بگذارد.رفتارهای فردی را شکل دهد  و نگرش نسبت به دیگران را تغییر  دهد(به عنوان مثال منجر به گرمی و دوستی بین افراد شود) همچنین می تواند سلامت کلی را با تشویق رفتارهای سالم بهبود بخشد و اعمالی  (مانند شیوه رژیم غذایی سالم ، مقررات جنسی و محدودیت بر روی مصرف مواد اعتیاد آور) که اغلب می تواند به بهبود سلامت جسمی ، بهبود کلی رفاه و سلامت روانی  کمک کند.

در مقابل حفظ سلامت روانی نیز دارای اثر مثبت بر روی توسعه یک زندگی سالم معنوی دارد.تعدادی از مطالعات بالینی و اپیدمیولوژیک به خوبی  نشان داده اند که معنویت می تواند تحت برخی از شرایط به جلوگیری از افسردگی کمک کند.به عنوان مثال طی مطالعه ای در زنان مسن مبتلا به شکستگی لگن مشخص گردید که شیوع و شدت افسردگی و عوارض روانی ناشی از شکستگی لگن در زنانی که دارای اعتقادات مذهبی هستند به مراتب کمتر بوده و وضعیت حرکتی بهتری در این زنان مشاهده می شود.در زمینه اعتقادات فردی جهت حفظ، تامین و ارتقاء بهداشت روان به خاطر داشتن این نکات کمک کننده است.

- توکل بر خدا و واگذاری همه چیز به خدا، ضمن اینکه وظایف خویش را انجام دهید." و مَن یتوکلَ عَلَی الله فهو حسبه ان الله . . ."
- وجود آرامش و بر طرف کردن اضطراب و نگرانی ها و دلهره ها که بهترین و مطمئن ترین راه برقراری آن آموزش و تربیت دینی است.
- درک واقعیت های جهان و آگاهی از قوانین نظام آفرینش و دیدن و اندیشیدن در آثار الهی.
- تسلیم محض بودن در برابر خداوند متعال و نداشتن ترس و اندوه و غم از غیر خدا.
- رسیدن به یقین و باور قلبی از طریق ایمان به خدا.

منابع:

بهداشت روانی،ترجمه وتالیف:یحیی سید محمدی

روان شناسی اجتماعی،مولف:دکتر یوسف کریمی